CBb zet volgende stap bij toetsing aan het evenredigheidsbeginsel

Het College van Beroep voor het bedrijfsleven heeft, als één van de hoogste bestuursrechters, een volgende stap gezet bij toetsing aan het evenredigheidsbeginsel (zie ook nieuwsservice 2023, week 11 extra editie). Deze volgende stap ziet op toetsing van een gebonden besluit dat zijn grondslag vindt in een algemeen verbindend voorschrift (avv), niet zijnde een wet in formele zin.

Noot VdB: in het belastingrecht zou het bijvoorbeeld gaan om (rechtstreekse) toetsing van een op een belastingverordening gebaseerde aanslag aan het evenredigheidsbeginsel. Let wel: de uitspraak is gedaan door de Grote Kamer van het CBb, waar de Hoge Raad geen deel van uitmaakt. Of de Hoge Raad dezelfde lijn gaat volgen, wordt mogelijk in de toekomst duidelijk.

Het CBb overweegt dat bij gebonden besluiten die berusten op een avv, voor een geslaagd beroep op het evenredigheidsbeginsel niet is vereist dat zich bijzondere omstandigheden voordoen die niet of niet ten volle zijn verdisconteerd in de afweging van de regelgever en die leiden tot gevolgen die niet stroken met wat de regelgever kan hebben bedoeld en voorzien. Het CBb overweegt verder dat bij een gebonden bevoegdheid op het niveau van het avv al een belangenafweging in algemene zin heeft plaatsgevonden, en daarmee is in beginsel ook de evenredigheid van het besluit gegeven. Niettemin kunnen er bijzondere omstandigheden zijn die maken dat in het concrete geval toepassing van het avv voor een of meer belanghebbenden zozeer in strijd komt met het evenredigheidsbeginsel dat die toepassing achterwege moet blijven. Dit betekent dat het bestuursorgaan uiteindelijk (‘onder de streep’) nog wel moet beoordelen of er bijzondere omstandigheden zijn die maken dat toepassing van het avv in het voorliggende geval tot een onevenredige uitkomst zou leiden, maar daarbij gaat het dan alleen nog om de evenwichtigheid (de evenredigheid “stricto sensu”). Een besluit is onevenwichtig als het in de gegeven omstandigheden voor een of meer belanghebbenden onredelijk bezwarend is.