WOZ-waardering: correctie wegens functionele veroudering niet toepassen op vrijgestelde werktuigen?!
A-G Koopman heeft onlangs zijn visie gegeven op een aanhangig geschil over de WOZ-waardering van gaswinnings- en behandelinstallaties (ECLI:NL:PHR:2023:1119). De gemeente heeft in deze procedure een aantal cassatiemiddelen aangevoerd. In deze zaak ging het o.a. om de vraag of bij de WOZ-waardering rekening gehouden moet worden met ontmantelingskosten. Ook ging het over de invloed die uitgezonderde werktuigen hebben op de toe te passen correctie voor functionele veroudering. Bij dit laatste middel sta ik in deze column graag even stil.
De onroerende zaak in deze procedure bestaat uit grond, boorputten, installaties, compressoren, pompen, turbines en pijpleidingen. Volgens de Uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten Wet WOZ (hierna: de UR) wordt bij het bepalen de WOZ-waarde buiten aanmerking gelaten: de waarde van werktuigen die van een onroerende zaak kunnen worden afgescheiden zonder dat beschadiging van betekenis aan die werktuigen wordt toegebracht en die niet op zichzelf als gebouwde eigendommen zijn aan te merken.
Het hof oordeelde dat de correctie wegens functionele veroudering (excessieve gebruikskosten) mag worden toegepast op onderdelen van de compressie-installatie die op grond van de werktuigenuitzondering al niet zijn meegenomen in de waarde van de onroerende zaak. Steun voor deze opvatting ontleende het hof aan het arrest van de Hoge Raad van 10 juli 2015 (ECLI:NL:HR:2015:1776). Volgens het hof kan uit dit arrest worden afgeleid dat bij het bepalen van de waarde van een warmtekrachtcentrale ook de daartoe behorende vrijgestelde installaties in aanmerking moeten worden genomen. Daarbij moet bij de vaststelling van de mate van economische veroudering dus die gehele onroerende zaak in ogenschouw genomen worden.
Volgens de A-G ziet het aangehaalde arrest echter enkel op de correctie wegens economische veroudering. De werktuigenuitzondering is in het geheel niet besproken. Het arrest ziet dus niet op de combinatie van de werktuigenuitzondering en de correctie wegens functionele veroudering, zodat het niet richtinggevend kan zijn voor de beslechting van het onderhavige geschilpunt.
Zoals gezegd schrijft de UR voor dat bij de waardebepaling de waarde van werktuigen buiten aanmerking wordt gelaten. Een consistente toepassing van de werktuigenuitzondering heeft volgens de A-G dus ook tot gevolg dat de mate van veroudering van de uitgezonderde werktuigen buiten beschouwing blijft bij de vaststelling van die correcties voor veroudering. Dit betekent dat – anders dan het hof heeft geoordeeld – de correctie wegens functionele veroudering niet mag worden toegepast op de onderdelen van de compressie-installatie die al zijn vrijgesteld.
In mijn optiek is dit een interessante conclusie, die van belang kan zijn voor de WOZ-taxatiepraktijk. Het bepalen van de correctie wegens functionele veroudering vormt immers de meest lastige component van dit waarderingsvoorschrift. Uitgaande van de visie van Koopman wordt deze discussie door de werktuigenuitzondering al direct buiten de deur gehouden. De vraag kan worden opgeworpen of dit standpunt misschien niet te rigide is. De concrete (vaak forfaitaire) toepassing van werktuigenuitzondering en beoordeling van de functionaliteit van objecten zoals in deze casus vertonen doorgaans samenhang. Een volledig nieuwe compressor kan – ook indien deze geheel of deels is vrijgesteld – in economische zin toch van meerwaarde zijn voor de niet vrijgestelde onderdelen. Iets om over na te denken...